Đặc biệt các bản đồ, hình ảnh và tư liệu quan trọng của chính quyền Sài Gòn trước 1975 (như tập san Sử địa ) là một nét rất mới
Bản chụp lại Đại Nam nhất thống toàn đồ thời nhà Nguyễn, vẽ khoảng 1834-1840, ghi “Hoàng Sa - Vạn Lý Trường Sa” thuộc cương vực Việt Nam. Thế nhưng, chính các tư liệu xưa của văn hiến Trung Quốc và quốc tế đã gián tiếp cho thấy đây là một vi phạm trắng trợn. Chính khả năng tự kiểm định này sẽ giúp mỗi người nhận thấy chủ quyền thực sự của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa là không thể phủ nhận được.
Như Hà Thể thao & Văn hóa. Và Đại Nam nhất thống toàn đồ vẽ khoảng 1834-1840 (thời Minh Mạng) đã ghi nhận các quần đảo Hoàng Sa và Vạn Lý Trường Sa thuộc Việt Nam”.
Trong thông cáo báo chí, BTC đã nhắc lại lịch sử giữ biển từ thời Văn Lang (Âu Lạc), Lâm Ấp (Chămpa) và vương quốc Phù Nam. TP. Do vậy, từ dẫn chứng cổ đại cho đến đương đại đều chứng minh được rằng: cái gọi là chủ quyền mà Trung Quốc nêu ra đối với Hoàng Sa và Trường Sa là hoàn toàn phi lý. Trong khi đó, từ đời nhà Lê của Việt Nam, địa đồ chính thống Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư thời Hồng Đức đã xác định sự hiện diện của quần đảo Hoàng Sa.
Quá trình xác lập chủ quyền trên biển tiếp nối qua thời các chúa Nguyễn Phúc Nguyên (đầu thế kỷ 17) và Nguyễn Phúc Chu (cuối thế kỷ 17). Trong bài viết tóm tắt thành quả nghiên cứu trong nhiều năm có tên “Sử liệu Trung Quốc viết gì về Hoàng Sa và Trường Sa?”, nhà nghiên cứu Phạm Hoàng Quân kết luận: “Tóm lại, các địa đồ hành chính Trung Quốc từ thời Dân quốc trở về trước không hề có các quần đảo xa hơn Quỳnh Châu (Hải Nam)”.
Năm 1490, vua Lê Thánh Tông hoàn thành bộ Hồng Đức bản đồ, trong đó lãnh hải chạy thẳng đến núi Thạch Bi (Khánh Hòa) và biển đảo, vùng biển khắp Đông hải (biển Đông). Đến đầu thế kỷ 18, chủ quyền hải phận của Việt Nam xác lập rõ ràng đến Hà Tiên và mũi Cà Mau, bao gồm các quần đảo trên biển Đông và vịnh Thái Lan. Theo nhà nghiên cứu Phạm Hoàng Quân: “Sử liệu địa dư, phương chí và địa đồ cổ trong kho tàng văn hiến Trung Quốc tính đến cuối đời Thanh chưa từng biểu thị sự xác nhận chủ quyền đối với các quần đảo trên biển Đông, ngoài Hải Nam.
Triển lãm cũng tiến đến việc xác lập nhiều cơ sở nhận thức mới, mà trước đây, vì vài lý do khách quan nên chưa thể nêu ra trực tiếp.
HCM cũng bổ sung thêm nhiều hiện vật và sử liệu quan trọng mà hai triển lãm trước (ở Hà Tĩnh ngày 2/6/2013 và Hà Nội ngày 19/7/2013) chưa có hoặc chưa được trưng bày.
Triển lãm cũng mạnh dạn đưa ra nhiều chứng dẫn xác tín về quá trình liên tiếp xác lập chủ quyền của các vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức… (qua các Châu bản triều Nguyễn) cho đến thời chế độ Sài Gòn. Sau thời Bắc thuộc, quá trình xác lập vùng biển càng rõ ràng và mạnh mẽ hơn. Nhận thức mới GS-TS Nguyễn Quang Ngọc (Phó Chủ tịch Hội Sử học Việt Nam) trong ban thẩm định của triển lãm nói rằng với chừng này cứ liệu được chọn lựa và trưng bày công khai, người xem sẽ có đủ cơ sở để tự so sánh, tự tìm hiểu.
Triển lãm cũng trưng bày bốn cuốn altas (tập bản đồ chính thức) do các quốc gia Trung Quốc xuất bản trong các năm 1908, 1917, 1919 và 1933, trong đó chính họ cũng không hề nhắc đến Hoàng Sa và Trường Sa.
