Đặc biệt, luật cũng quy định rõ thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, chủ toạ UBND các cấp, Ủy ban Trung ương mặt trận giang sơn Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đối với việc huy động, vận động quyên góp, phân bổ nguồn lực cứu trợ để khắc phục hậu quả thiên tai
Luật PCTT cũng quy định về quyền và trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân chủ nghĩa, tổ chức kinh tế, chính trị-từng lớp, từng lớp-nghề nghiệp, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế đang hoạt động tại Việt Nam đối với PCTT. Việc tương trợ nguy cấp trong và ngay sau khi thiên tai xảy ra phải được thực hiện kịp thời để ổn định đời sống nhân dân.
Luật PCTT có hiệu lực thi hành từ 1-5-2014. Các cơ quan dự báo, cảnh báo thiên tai phải nâng chất lượng công tác dự báo, cảnh báo thiên tai để phục vụ công tác chỉ đạo, chỉ huy PCTT, giúp cộng đồng chủ động PCTT có hiệu quả. QĐND - Thiên tai càng ngày càng có diễn biến phức tạp, khó lường, gây thiệt hại lớn đến đời sống, kinh tế-xã hội của sơn hà.
PCTT phải gắn với việc đầu tư xây dựng mới hoặc nâng cấp khu đô thị, điểm dân cư nông thôn, công trình hạ tầng kỹ thuật; xây dựng và bảo vệ công trình PCTT. Quy định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành trong PCTT Luật PCTT quy định đích, nhiệm vụ, giải pháp và cơ sở để xây dựng chiến lược quốc gia về PCTT; xây dựng kế hoạch PCTT cấp quốc gia, cấp bộ, cấp địa phương, lồng ghép nội dung PCTT vào quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, phát triển kinh tế-từng lớp.
Theo đó, công tác PCTT được lồng ghép trong quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-từng lớp của cả nước, địa phương, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành; dựa trên cơ sở khoa học, phối hợp sử dụng kinh nghiệm truyền thống, kết hợp giải pháp công trình và phi công trình, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái. Luật quy định các tổ chức, cá nhân, các bộ, ngành, UBND các cấp đều phải có nghĩa vụ đối với hoạt động khắc phục hậu quả thiên tai.
Để ứng phó với thiên tai, luật đã quy định cụ thể nghĩa vụ của Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT, Ủy ban nhà nước tầng Cứu nạn (UBQGTKCN) các bộ, ngành, UBND các cấp, Ban chỉ huy PCTT và quãng cứu nạn các cấp.
Nguồn tài chính cho PCTT bao gồm: Ngân sách quốc gia, quỹ PCTT và nguồn đóng góp tình nguyện của tổ chức, cá nhân chủ nghĩa. Luật Phòng, chống thiên tai (PCTT) vừa được Quốc hội phê chuẩn đã tạo cơ sở pháp lý cho việc huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân trên chiến trận này.
Về vật tư, công cụ, trang thiết bị, nhu yếu phẩm… Luật quy định nghĩa vụ của cơ quan Nhà nước, tổ chức, cá nhân chủ nghĩa, hộ gia đình phải có nghĩa vụ chuẩn bị để đối phó với thiên tai; quy định các hành vi, hoạt động bị cấm trong PCTT.
Đồng thời, luật cũng quy định thẩm quyền của Trưởng ban chỉ huy PCTT của các bộ, cơ quan ngang bộ để ứng phó thiên tai, hỗ trợ các địa phương PCTT.
Xã hội hóa công tác phòng, chống thiên tai Luật PCTT quy định có 19 loại hình thiên tai phổ biến: Bão, áp thấp nhiệt đới, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất do mưa lũ hoặc dòng chảy, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy, nước dâng, xâm nhập mặn, nắng nóng, rét hại, mưa đá, sương muối, động đất, sóng thần và các loại thiên tai khác: Núi lửa, thiên thạch rơi… Bờ sông Hậu ở huyện Châu Phú (An Giang) trực tính bị sạt lở.
Đồng thời luật cũng quy định về nguyên tắc, nội dung hợp tác quốc tế về PCTT; cơ quan dắt mối và cơ quan có thẩm quyền hiệp tác quốc tế về PCTT; quyền và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế tham gia hoạt động ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai tại Việt Nam.
Theo đó, UBND, Ban chỉ huy PCTT và khoảng cứu nạn các cấp phải có nghĩa vụ thống kê, đánh giá thiệt hại do thiên tai. PCTT được thực hành theo nguyên tắc căn bản như: Phòng ngừa chủ động, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả; PCTT là trách nhiệm của Nhà nước, tổ chức, cá nhân, trong đó quốc gia giữ vai trò chủ đạo, tổ chức, cá nhân chủ nghĩa và cộng đồng chủ động viện trợ nhau.
Bài và ảnh: NGUYỄN KIỂM. Hợp tác quốc tế trong PCTT biểu hiện chủ trương hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam trong công tác PCTT, nhằm luật hóa các cam kết và điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết hoặc là thành viên.
Để PCTT hiệu quả, luật cũng quy định truyền thông và giáo dục về PCTT bằng nhiều hình thức, công cụ, đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin dự báo, cảnh báo thiên tai của tổ chức, cá nhân chủ nghĩa, song song chú trọng đến việc xây dựng các phương án PCTT theo phương châm “4 tại chỗ”.
Để công tác PCTT có hiệu quả, ngoài những chính sách đang được thực thi, luật còn quy định chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp bảo hiểm kinh doanh loại hình bảo hiểm rủi ro thiên tai. Việc thực hiện độ cứu nạn là trách nhiệm của UBQGTKCN và lực lượng vũ trang, tổ chức, cá nhân chủ nghĩa đều phải chủ động tham gia.
Về thẩm quyền huy động nguồn lực phục vụ PCTT, luật đã giao cho Chủ tịch UBND các cấp có trách nhiệm huy động lực lượng, vật tư, công cụ, trang thiết bị, nhu yếu phẩm để PCTT; huy động tổ chức, cá nhân chủ nghĩa trên địa bàn phục vụ PCTT và cứu trợ nguy cấp.
Việc PCTT được xác định rõ tổ chức, hộ gia đình và cá nhân chủ nghĩa là chủ thể trong lực lượng PCTT, xã hội hóa hoạt động PCTT, song song xác định quân đội, công an là lực lượng cốt cán trong công tác tản cư người, dụng cụ, tài sản, cứu hộ, cứu nạn, đảm bảo an ninh trật tự từng lớp.
